‘นักพูดเดี่ยว’ ในตำนานไทยนอกจาก อุดม แต้พานิช ใครบ้างที่ชีวิตนี้ควรฟังเขาพูดสักครั้ง

แน่นอนว่า โน้ส อุดม แต้พานิช ขึ้นหิ้งปรมาจารย์ เดี่ยวไมโครโฟน อันดับหนึ่งของประเทศไทย ชื่อเสียงของเขาเป็นที่รู้จักและเลื่องลือในด้านเรียกเสียงหัวเราะด้วยการเล่าเรื่องที่ตัวเองประสบพบเจอ ตั้งแต่เขาได้เริ่มการแสดง ‘เดี่ยว 1’ ในปี พ.ศ. 2538

แต่วงการ Stand-up Comedy ของไทยก่อร่างสร้างขึ้นมาก่อนนั้นนานแล้วเหมือนกัน อาจเรียกได้ว่าต่อจาก ‘จำอวด’ ที่ได้กล่าวถึงในบทความ ‘Vaudeville, Minstrel Show และจำอวด ประวัติศาสตร์อันยาวนานก่อนมาถึง Stand-upcomedy’ วงการนักพูดไทยก็มีการพูดเล่าเรื่องตลกที่น่าสนใจ และ เป็นเส้นทางหนึ่งที่ช่วยปูทางให้วงการเล่าเรื่องตลกขบขับเดินทางมาถึงการพูดคนเดียวในชื่อ ‘เดี่ยวไมโครโฟน’ อย่างที่เรารู้จักในปัจจุบัน

เท้าความก่อนว่า ในวงการการพูดของไทยนอกจากการเล่นตลกแบบชวนหัวไปเลย ก็จะมีการพูดแบบประชันฝีปากกันจริงจังอย่างโต้วาที ซึ่งคนที่เป็นนักโต้วาทีก็จะเป็นกลุ่มคนที่อยู่แนวหน้าของประเทศ เป็นผู้มีชื่อเสียงและเป็นบุคคลที่เป็นที่รู้จักมาก การโต้วาทีเป็นที่นิยมมากในช่วงก่อนปี 2515 หลังจากนั้นหลังจากนั้นการยอวาทีก็เกิดขึ้น

การยอวาทีเป็นการพูดถึงปัญหาบ้านเมืองภายใต้การปกครองแบบที่ไม่สามารถวิพากษ์วิจารณ์กันตรง ๆ นักพูดในช่วงนั้นก็เลยเอาสิ่งที่อยากด่ามาพูดในเชิงประชดประชันเหน็บแนม พูดสรรเสริญเยินยอให้เกินจริง ไปเสียเลย โดยใช้อารมณ์ขันเป็นที่ตั้ง ให้คนฟังรู้ว่าเรื่องที่พูดเป็นเรื่องที่ไม่ได้จริงจังและไม่ได้ชื่นชมตามที่พูดจริง ๆ ยอวาทีก็เลยเป็นกลายความบันเทิงอีกรูปแบบหนึ่ง

ถัดจากยอวาที ในปีพ.ศ. 2020 ก็มาถึงยุค ‘แซววาที’ ซึ่งเกิดครั้งแรกที่หอประชุมมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โดย วีระ มุสิกพงษ์ เป็นผู้คิดคำนี้ขึ้น และ คำนี้ก็เป็นที่รู้จักแพร่หลายในวงกว้างมากขึ้นเมื่อกรรณิกา ธรรมเกสร ได้ใช้คำนี้ในรายการเวทีวาที

ถ้าใครเคยดูรายการนี้ก็จะเห็นว่ารูปแบบรายการนี้ แบ่งกลุ่มผู้พูดเป็น 2 ฝ่ายเหมือนโต้วาที ผู้ดำเนินรายการจะตั้งหัวข้อหรือญัตติขึ้นมา แต่ลักษณะการพูดจะสนุกสนาน ไม่มีกฎกติกามารยาทที่ตายตัว ผู้พูด จะพูดแซวใครก็ได้ ทั้งฝ่ายตรงข้ามและฝ่ายตัวเอง บรรยากาศเป็นไปด้วยความสนุกสนาน บันเทิง

รูปแบบการที่มารวมกันหลายคนเป็นหมู่ แต่สลับการพูดเดี่ยว ก่อให้เกิดนักพูดเดี่ยวในตำนานมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ทินวัฒน์ มฤคพิทักษ์, รศ.สุขุม นวลสกุล, ดร.เสรี วงศ์มณฑา, ดร.นิพนธ์ ศศิธร, รศ.สุนีย์ สินธุเดชะ, สุรวงศ์ วัฒนกูล, บัวทอง พัฒนถาบุตร, ผาณิต กันตามระ, พะเยาว์ พัฒนพงศ์, จตุพล ชมภูนิช, อภิชาติ ดำดี, พนม ปีเจริญ, วสันต์ พงศ์สุประดิษฐ์, เสน่ห์ ศรีสุวรรณ, ถาวร โชติชื่น, นันทนา นันทวโรภาส, ทอดด์ ทองดี, สมชาย หนองฮี, สมภาคย์ ชูโชติ

ในที่นี้จะขอยกตัวอย่างนักพูดที่น่าสนใจมาให้ได้รับชมรับฟัง ต่อไปนี้

ทินวัฒน์ มฤคพิทักษ์

ทินวัฒน์ มฤคพิทักษ์ เป็นที่รู้จักดีจากการเป็นนักพูด เป็นบุคคลแรกที่ริเริ่มการจัดการทอล์คโชว์ขึ้นในประเทศไทย เป็นวิทยากรอบรมการพูดและสร้างเสริมบุคลิกภาพ จนทำให้ได้รับการขนานนามว่า "ต้นตำรับนักพูดเมืองไทย" จะถือว่าเดี่ยวไมโครโฟนครั้งแรกเกิดขึ้นครั้งแรกเพราะอ.ทินวัฒน์ก็ได้เพียงแต่ตอนนั้นไม่ได้เรียกว่าเดี่ยวไมโครโฟนเท่านั้นเอง ตอนจัดเวทีใหญ่ที่ศูนย์วัฒนธรรม เป็นครั้งแรกคนฮือฮาสนใจกันมาก

สุนีย์ สินธุเดชะ

เป็นที่รู้จักในนามของ ‘อาจารย์แม่’ อาจารย์แม่มีลีลาการพูดด้วยจังหวะ และ ลีลา โดนใจ ใช้คำพูดตรงใจ สะใจ ถูกใจคนฟัง มีน้ำเสียงเป็นเอกลักษณ์ที่นักพูดหรือตลกรุ่นหลังมักจะใช้เสียงอาจารย์แม่มาล้อเลียนเป็นมุกตลก

อภิชาติ ดำดี

นอกจากจะเป็นนักเขียน, วิทยากร, นักจัดรายการ, พิธีกร ผู้บรรยาย แล้ว ยังเป็นหนึ่งในนักพูดระดับแนวหน้าของเมืองไทย ด้วยบุคลิกที่มีอารมณ์ขัน เป็นกันเอง มีวิธีการสื่อสารที่สนุกสนาน เข้าใจง่ายและเข้าถึงชาวบ้าน ทำให้การพูด การบรรยายมีเสน่ห์ชวนติดตาม เอกลักษณ์เฉพาะตัวที่โดดเด่นคือการผสมผสานทักษะทางภาษา,ศิลปวัฒธรรมและภูมิปัญญาไทยเข้ากับการนำเสนออย่างกลมกลืน ความเป็นนักพูดขวัญใจชาวบ้านนั้นประจักษ์ได้จากการที่ผู้ชมรายการโทรทัศน์ได้ร่วมกันลงคะแนนให้เป็นนักพูดยอดนิยม ได้รับรางวัลเข็มกลัดทองคำฝังเพชร “นักพูดดีเด่น” จากรายการ “ทีวี-วาที 9 ใหม่” ด้วย

จตุพล ชมภูนิช

เน้นเล่าเรื่องใกล้ตัว โดยเฉพาะเรื่องที่ใครหลาย ๆ คนไม่ได้สังเกตเอามาเล่าอย่างมีอารมณ์ขัน โดยจะเล่าเรื่องทั้งหมดอย่างเป็นเอกภาพ ค่อย ๆ เล่าเรื่องไปเรื่อย ๆ ไปสู่เป้าหมายที่ตั้งเอาไว้ และแต่ละเรื่องที่อาจารย์จตุพลเล่าจะเป็นเรื่องที่ทันสมัย ทันเหตุการณ์จึงช่วยดึงความสนใจผู้ฟังได้มาก โดยมากมักจะจบด้วยคำคมที่เปี่ยมไปด้วยอารมณ์ขัน

เสน่ห์ ศรีสุวรรณ

อาจารย์เสนห์มีประวัติและดีกรียาวเหยียด ไม่ว่าจะเคยเป็น รองประธานชมรมวาทศิลป์และมนุษยสัมพันธ์, นักโต้วาที จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อาจารย์พิเศษมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์/มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย/มหาวิทยาลัยรังสิต, วิทยากรรายการ “ทีวีวาทีช่อง 9 อสมท.” ดาวประจำรายการโทรทัศน์หลายรายการ เช่น “สภาโจ๊ก”, “เต็มจอ”, “คารมคมคิด”, “ฮอตไลน์คลายเครียด”, “เทศนาวาที”, “ เส้นทางนักขาย ” และอีกมากมายหลายรายการ โดยจุดเด่นของอาจารย์เสน่ห์คือการเล่าเรื่องตลกด้วยความเป็นกันเอง สบาย ๆ ปล่อยมุกฮา เรื่อย ๆ ด้วยลีลาที่ไม่พิถีพิถัน ดูดิบเถื่อนเล็ก ๆ

ลองศึกษานักพูดรุ่นเก่าที่แสดงความเก๋าแห่งยุคสมัยแล้วก็น่าจะเห็นว่า แต่ละช่วงเวลามันก็มีจังหวะที่คนนิยมต่างกันและแต่ละคนก็ล้วนแต่มีลีลาเฉพาะของตัวเองหาความพอดีแห่งยุคสมัยกับตัวตนให้เจอ

ไม่แน่ว่าเคล็ดลับความสำเร็จของการพูดในวันหน้า อาจจะอยู่ที่เราศึกษานักพูดในวันที่ผ่านมาให้มากพอก็ได้นะ